ویژه نامه شهادت امام صادق (ع)

 

آن حضرت در وضعیتى قرار گرفت، كه اسلام چهره حقیقى خود را از دست داده بود، و از قرآن و اسلام جز نامى باقى نمانده بود، چرا كه مدتى با امویان و سپس با عباسیان درگیر بود كه بر كشور پهناور اسلامى حكومت مى‏كردند، و همه چیز را با میل ‏و هوس‏هاى نفسانى خود رتق و فتق مى‏نمودند، و اسلام را به دنبال اهداف شوم خود مى‏كشیدند و آن را پلى براى اجراى مقاصد طاغوتى خود قرار داده بودند.

 

امام صادق علیه السلام در طول 34 سال امامت ‏خود (114 148 ه.ق) با پنج ‏حكمران اموى؛ یعنى هشام بن عبدالملك، ولید بن یزید، یزید بن ولید، ابراهیم بن ولید، مروان بن‏ محمد، درگیر بودند، پس از انقراض آنها با دو خلیفه عباسى یعنى عبدالله بن محمد، معروف به سفاح و منصور دوانیقى رو به رو گردید. آن حضرت براى نجات اسلام و مسلمین چاره‏اى نمى‏دید، جز این كه مانند پدرش امام باقرعلیه السلام دو موضوع را مساله ‏اصلى زندگى خود قرار دهد؛ یعنى همان دو موضوعى كه از كلمه طیبه «لا اله الاالله‏» نشات مى‏گرفت، و تحقق عینى چنین كلمه‏اى كه اساس اسلام محمد صلی الله علیه و آله و على علیه السلام را تشكیل مى‏داد، نیاز به انقلاب سیاسى و نفى طاغوت‏ها، و انقلاب فرهنگى و آموزش‏ براى رشد و آگاهى بخشى جامعه داشت، تا با این «نفى‏» و «اثبات‏» بتواند اسلام ‏را از زیر حجاب‏هاى جهل و غرور خودكامگان رهایى بخشد، و چهره ناب آن را به عموم ‏نشان دهد. روشن است كه چنین كار بزرگى، بسیار دشوار و طاقت فرسا بود، در عین ‏حال امام صادق علیه السلام كه خود را وقف اسلام و قرآن نموده بود، با همتى بلند و اراده‏اى ‏محكم، به این كار بسیار عمیق و بزرگ دست زد، و تا آخر عمر هم ‏چنان با قاطعیت ‏ادامه داد و سرانجام در این راه شهد شهادت نوشید.

 

منبع: تبیان

 

 

 

مرحوم راوندى در كتاب خرايج و جرائح خود آورده است :

امام محمّد باقر به همراه فرزندش امام جعفر صادق عليهما السلام جهت انجام مراسم حجّ وارد مكّه مكّرمه شدند.

در مسجدالحرام نزديك كعبه الهى نشسته بودند، كه شخصى وارد شد و اظهار داشت : سؤ الى دارم ؟

امام باقر عليه السلام فرمود: از فرزندم ، جعفر سؤال كن .

آن مرد خطاب به حضرت صادق عليه السلام كرد و گفت : سؤالى دارم ؟

حضرت فرمود: آنچه مى خواهى سؤ ال كن .

آن مرد گفت : تكليف كسى كه گناهى بزرگ مرتكب شده است ، چيست ؟

حضرت فرمود: آيا در ماه مبارك رمضان از روى عمد و بدون عذر روزه خوارى نموده است ؟

گفت : گناهى بزرگ تر انجام داده است .

حضرت فرمود: آيا در ماه مبارك رمضان زنا كرده است ؟

آن مرد اظهار داشت : ياابن رسول اللّه ! گناهى بزرگ تر از آن را مرتكب شده است .

حضرت فرمود: آيا شخص بى گناهى را كشته است ؟

گفت : از آن هم بزرگ تر.

پس از آن صادق آل محمّد عليهم السلام فرمود: چنانچه آن از شيعيان و دوستداران اميرالمؤ منين امام علىّ عليه السلام باشد، بايد به زيارت كعبه الهى برود و توبه نمايد؛ و سپس قسم ياد كند كه ديگر مرتكب چنان گناهى نشود؛ ولى اگر از مخالفين و معاندين باشد راه پذيرش توبه براى او نيست .

آن مرد گفت : خداوند، شما فرزندان فاطمه زهراء عليها السلام را مورد رحمت خويش قرار دهد، من اين چنين جوابى را از رسول خدا صلى الله عليه و آله نيز شنيده ام .
بعد از آن ، از محضر مقدّس آن بزرگواران خداحافظى كرد و رفت .

امام محمّد باقر عليه السلام به فرزندش فرمود: همانا اين شخص ، حضرت خضر عليه السلام بود، كه خواست تو را به مردم معرّفى نمايد.(۱۳)

 

 

 

 عبدالله‌بن‌حسن که قائل به وصایت و امامت امیرالمؤمنین و امامان بعد از ایشان نبود، برای امام صادق علیه‌السلام ـ چنان‌که در کافی روایت شده است ـ پیغام می‌فرستد که: «أَنَا أَشْجَعُ مِنْک وَ أَسْخی مِنْک، وَ أَنَا أَعْلَمُ مِنْک؛ من از تو شجاع‌تر، بخشنده‌تر و داناتر هستم».

 

حضرت در جواب او فرمود: اینکه می‌گویی: «أَنا أَشْجَعُ مِنْک»، هنوز جنگی به‌پا نشده تا معلوم شود تو بیشتر شمشیر می‌زنی یا من، و اینکه می‌گویی: «أَنا أَسْخی مِنْک»، سخی کسی است که از مورد صحیح به‌دست آورد و در مورد خود و به‌جا مصرف کند، نه اینکه بی‌جا زیاد بدهد و یا اینکه از هر راهی به‌دست آورده باشد. و اینکه می‌گویی: «أَنَا أَعْلَمُ مِنْک»، جدت علی‌بن‌ابی‌طالب علیه‌السلام هزار مملوک داشت که آنها را در راه خدا آزاد کرد، نام پنج تن از آنان را یاد کن. او نتوانست پاسخ دهد و در جواب حضرت گفت: «أَنْتَ رَجُلٌ صُحُفِی؛ تو با کتاب‌ها سروکار داری». امام صادق علیه‌السلام جواب داد: «إِی وَالله‏ِ، صُحُفُ إِبْراهِیمَ وَ مُوسی وَ عِیسی وَرِثْتُها مِنْ آبائِی علیهم‌السلام؛ بله، به خدا سوگند چنین است، [منتهی] کتاب‌ها و صحف حضرت ابراهیم و موسی و عیسی را که از پدرانم علیهم‌السلام به ارث برده‌ام».[1]

 

شبیه همین حرف را ابوحنیفه به امام صادق علیه‌السلام گفت، هم او که مخالف آن حضرت و مدعی اعلمیت بود! شخصی به خدمت امام صادق علیه‌السلام آمد و عرض کرد: نزد ابوحنیفه بودم، درباره‌ مسئله‌ای فتوی داد، به او گفتم: امام صادق علیه‌السلام بر خلاف تو می‌گوید، او به من گفت: «أَنَا أَعْلَمُ مِنْهُ، أَنَا لَقَیتُ الرجالَ وَ سَمِعْتُ مِنْ أَفْواهِهِمْ، وَ جَعْفَرُ‌بن‌مُحَمد صُحُفِی؛ من از او داناتر هستم؛ زیرا من اساتید فراوان دیده و از سخنان آنان بهره برده‌ام، و جعفر‌بن‌محمد با کتاب‌ها سر و کار دارد».

 

حضرت فرمود: راست می‌گوید؛ «قَرَأْتُ صُحُفَ إِبْراهِیمَ وَ مُوسی؛ من کتاب‌ها و صحف حضرت ابراهیم و موسی علیهماالسلام را خوانده‌ام!».[2]

 

در محضر بهجت، ج۲، ص۲۱۹

منبع: سایت آیت الله بهجت

 

 

آیت الله مکارم شیرازی: اگر انسان دوره امام صادق (ع) را مطالعه کند پی می‌برد که در دوره ایشان مذاهب دروغین بسیاری شکل گرفت و این مذاهب سعی داشتند اسلام را از مسیر اصلی خودش دور کند اما امام صادق (ع) و شاگردانشان از این امر جلوگیری کردند.
عده‌ای در این دوره عنوان می‌کردند که چون نمی‌دانم چرا حساب پس بدهم، این عده به جهل بسیاری دچار شده بودند و در همین دوره عده‌ای عدم حجیت عقل را مطرح کردند که هنوز هم این سخنان ادامه دارد؛ عده‌ای هم عنوان می‌کردند که در روز قیامت پروردگار متعال را با چشم سر مشاهده می‌کنند.
امام جعفر صادق (ع) با فرصتی که داشتند در برابر تمامی این عقاید ایستادگی کردند. یعنی از تمامیت پیغمبر اسلام (ص)، قرآن کریم با جان و دل حفاظت کردند در این راستا همه مسلمانان باید قدردان زحمات جعفر صادق (ع) باشند.
امروز عده‌ای از نسل جوان ما با امام صادق (ع) آشنا نیستند یا اگر با ایشان آشنایی دارند با مکتب ایشان آشنایی ندارند. یکی از راه‌های آشنایی با مکتب امام صادق (ع) تقویت مراسم عزاداری و هرچه باشکوه برگزار کردن این مراسم است.
در زمان امام جعفر صادق (ع) فردی در مسجد پیامبر (ص) شبهه‌ای را وارد می‌کند و خدا را نفی می‌کند یکی از شاگردان امام این شبهه را نزد ایشان مطرح می‌کند حضرت برای پاسخ به این شبهه کتابی می‌نویسد به عنوان توحید مفضل که درباره اسرار آفرینش می‌باشد.
امام جعفر صادق (ع) می‌فرمایند اگر این چند شاگرد من جهت نوشتن و ترویج سخنان من نبودند آثار نبوت از بین می‌رفت از این حدیث پی به نقش بزرگ امام صادق (ع) در نشر و گسترش احکام اسلامی می‌بریم.
امام جعفر صادق (ع) علاوه بر نشر علوم دینی، علوم دیگر را نیز بازگو می‌کردند نمونه بارز آن سخنان جابربن حیان است که عنوان می‌کند مطالب بسیاری را از علوم مختلف از ایشان آموختم.

 

منبع: مشرق

 

 

 

۱ ـ امام صادق (ع) فرمود: مردم، بيشتر از آن‏كه با عمر خود زندگى كنند، با احسان و نيكوكارى خود زندگى مى‏ كنند و بيشتر از آن‏كه با اجل خود بميرند، بر اثر گناهان خود مى‏ ميرند. (۳)

 

۲ ـ امام صادق (ع) فرمود: صدقه شبانه، خشم پروردگار را فرو مى نشاند و گناه بزرگ را پاک مى كند و حساب را آسان مى گرداند، و صدقه روزانه، مال و ثروت را به بار مى نشاند و عمر را زياد مى كند. (۴)

 

۳ ـ امام صادق (ع) فرمود: دوستى ما را دست‏كم نگيريد، كه از باقياتِ صالحات (كارهاى خير ماندگار) است. (۵)

 

۴ ـ امام صادق (ع) فرمود: هر چيزى را شالوده‏ اى است و شالوده اسلام، دوستدارى ما اهل بيت‏ است. (۶)

 

۵ ـ امام صادق (ع) فرمود: در روز جمعه عملى برتر از صلوات بر محمّد و خاندان او عليهم السلام نيست. (۷)

 

۶ ـ امام صادق (ع) فرمود: خداوند نمازهاى پنجگانه را در بهترين ساعتها بر شما واجب كرد. بنابراين پس از نمازها (كه در بهترين وقتها انجام مى ‏گيرد) دعا كنيد. (۸)

 

۷ ـ امام صادق (ع) فرمود: تقوى و پاكدامنى و درستى... و انتظار فرج با صبر و بردبارى از راه و رسم ائمه عليهم السلام است. (۹)

 

۸ ـ امام صادق (ع) فرمود: دروغ مى ‏گويد كسى كه گمان مى‏ كند شيعه‏ ما است، ولى به ريسمان غير ما، چنگ زده است. (۱۰)

 

۹ ـ امام صادق (ع) فرمود: كام كودكانتان بـا تربت حسـين عليه ‏السلام بـرداريد، چرا كه خاک كربلا، فرزندانتان را بيمه مى‏ كند. (۱۱)

 

۱۰ ـ امام صادق (ع) فرمود: پنج خصلت است كه هر كس يكى از آنها در او نباشد، چندان قابل بهره‏ مندى نيست: نخست، وفادارى؛ دوم، عاقبت انديشى؛ سوم، حيا؛ چهارم، خوش‏خُلقى؛ پنجم، آزادگى؛ و اين [ آخَرى ]، جامع همه اين پنج صفت است. (۱۲)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

۱ ـ کافی، ج۸؛ ص۳۶۳؛ بحارالانوار، ج۴۷، ص۲۹۸؛ مسائل علی‌بن‌جعفر، ص۳۳۱.

 

۲ ـ ر.ک: بحارالانوار، ج۲، ص۲۹۲؛ علل‌الشرائع، ج۱، ص۸۹.

۳ ـ دعوات الراوندى: ص 291، ح 33

 

۴ ـ بحار الأنوار، 96/125/39

 

۵ ـ بحار الأنوار، ج 24، ص 304، ح 16

 

۶ ـ گزیده تحف العقول، ح177

 

۷ ـ الخصال، ص 394

 

۸ ـ خصال، ج1، ص278

 

۹ ـ بحارالأنوار، ج52، ص 122

 

۱۰ ـ بحارالانوار: ج2، ص98، ح49

 

۱۱ ـ وسائل الشيعه، ج10، ص160

 

۱۲ ـ خصال، ص 284 ، ح 33

 

۱۳ ـ بحارالانوار: ج 47، ص 21، ح 20