۳ _ سه عامل اساسى در قيام امام حسين دخالت داشته است. اول اين كه حكومت ستمكار وقت بيعت مى‏ خواست، امام جوابش فقط اين بود: نه، بيعت نمى ‏كنم، و نكرد. امام حسن چطور؟ آيا معاويه از امام حسن تقاضاى بيعت كرد؟ نه، بلکه جزء مواد صلح بود که بیعت نباشد.

💌 دوم دعوت كوفه بود به عنوان يك شهر آماده. هجده هزار نامه مى ‏نويسند براى امام حسين و اعلام آمادگى كامل مى‏ كنند. اگر امام  ترتيب اثر نمى ‏داد، مسلّم در مقابل تاريخ محكوم بود؛ مى ‏گفتند يك زمينه بسيار مساعدى را از دست داد. و حال آنكه در كوفه امام حسن اوضاع درست بر عكس بود؛ يك كوفه خسته و ناراحتى بود، هزار جور اختلاف عقیده پیدا شده بود آنچنان بد بود که امام حسن وقتی به نماز می آمد زیر لباس های خود زره می پوشید و خطر کشته شدن ایشان وجود داشت و یک دفعه در حال نماز به طرفش تیراندازی شد...

❗️پس بر امام حسين اتمام حجتى بود، در مورد امام حسن بر عكس، اتمام حجت بر خلاف بوده و مردم كوفه تقريباً عدم آمادگيشان را اعلام كرده بودند.

 ✳️ سوم امر به معروف و نهى از منكر بود؛ يعنى اگر از امام حسین تقاضاى بيعت هم نمى‏ كردند و  كوفه هم دعوت نمى ‏كردند باز قيام مى‏ نمود؛ اينكه معاويه از وقتی به خلافت رسیده در مدت بيست سال هرچه عمل كرده است بر خلاف اسلام است، جائر است، احكام اسلام را تغيير داده، خونهاى محترم‏ را ريخته است، حالا هم پسر شراب‏خوار قمار باز سگباز خودش را به زور سر جاى خودش نشانده است. بر ما لازم است كه به اينها اعتراض كنيم.

🔷 ولى معاويه در زمان علی (ع) معترض بوده است كه من فقط مى‏ خواهم خونخواهى عثمان را بكنم، و حال [در زمان امام حسن (ع)] مى ‏گويد من حاضرم به كتاب خدا و سنت پيغمبر و سيره خلفاى راشدين صددرصد عمل كنم، بعد از من خلافت مال حسن بن على است و حتى بعد از او مال حسين بن على است فقط آنها كار را به من واگذار كنند، همين مقدار، ورقه سفيد امضا فرستاد؛ گفت هر شرطى كه حسن بن على مايل است بنويسد من قبول مى ‏كنم، من بيش از اين نمى‏ خواهم كه من زمامدار باشم و الّا من به تمام مقررات اسلامى  عمل مى ‏كنم. (تا آن وقت هم كه هنوز صابون اينها به جامه مردم نخورده بود) من مجرى منويّات تو هستم.

✅ اگر امام حسن با اين شرايط تسليم امر نمى ‏كرد، دو سه سال مى‏ جنگيد، دهها هزار آدم كشته مى ‏شدند، ويرانيها مى ‏شد و عاقبت هم خود امام كشته مى ‏شد، امروز تاريخ امام حسن را ملامت مى‏ كرد،

 بنابراين امام حسين يك منطق بسيار رسا و يك تيغ بُرنده داشت: «اگر كسى حكومت ستمگرى را ببيند كه چنين و چنان كرده است و سكوت كند، در نزد پروردگار گناهكار است».

اما براى امام حسن اين مسأله هنوز مطرح نيست. حد اكثر اين مطرح است كه اگر اينها بيايند، چنين خواهند كرد. اينكه «اگر بیایند چنين مى ‏كنند» غير از اين است كه يك كارى كرده‏ اند و ما الآن سند و حجتى در مقابل اينها بالفعل داريم. 

✅ اين است كه مى ‏گويند صلح امام حسن زمينه را براى قيام امام حسين فراهم كرد.